Sự xuất hiện của TOI-4860 b – một hành tinh “quái vật” quay quanh một ngôi sao lùn đỏ nhỏ, nhẹ – đã cùng lúc thách thức nhiều lý thuyết thiên văn.
TOI-4860 b là một hành tinh khí khổng lồ, được phân vào nhóm “sao Mộc ấm áp”, bởi nó to, nặng giống sao Mộc nhưng vì quay quá gần ngôi sao mẹ nên có nhiệt độ ấm nóng.
“Mẹ” của nó là một ngôi sao lùn đỏ khối lượng thấp – dạng sao nhỏ và “lạnh” nhất trong tất cả các loại sao – mang tên TOI-4860, thuộc chòm sao Ô Nha.
Sao lùn đỏ TOI-4860 và “đứa con” khổng lồ TOI-4860 b – (Ảnh đồ họa: Robert Lea).
Đáng nói, một ngôi sao lùn đỏ như thể không thể tạo nên một hành tinh lớn như TOI-4860 b, có đường kính khoảng 3/4 sao Mộc.
Càng vô lý hơn khi TOI-4860 b được làm giàu với tỉ lệ kim loại cao.
“Theo mô hình hình thành hành tinh “chuẩn”, một ngôi sao có khối lượng càng nhỏ thì đĩa vật chất xung quanh ngôi so đó càng ít khối lượng. Vì các hành tinh ra đời từ đĩa đó, các hành tinh khối lượng lớn kiểu sao Mộc được cho là không thể hình thành” – tờ Space dẫn lời tiến sĩ George Dransfield từ Đại học Birmingham (Anh), thành viên nhóm nghiên cứu.
TOI-4860 là ngôi sao khối lượng thấp nhất có “đứa con” khổng lồ mà khoa học từng biết đến.
Hành tinh TOI-4860 b được phát hiện lần đầu bởi tàu vũ trụ TESS của NASA, một “thợ săn ngoại hành tinh” lẫy lừng.
Sử dụng thêm dữ liệu từ Đài quan sát SPECULOOS thuộc hệ thống Đài quan sát Paranal đặt tại sa mạc Atacama – Chile và Kính thiên văn Subaru đặt tại Hawaii các nhà khoa học đã tìm hiểu sâu hơn về hành tinh bí ẩn này, đưa ra các kịch bản khả dĩ về nguồn gốc của nó.
“Một gợi ý được ẩn giấu trong các đặc tính của hành tinh, vốn đặc biệt giàu nguyên tố nặng. Chúng tôi cũng phát hiện điều gì đó tương tự ở ngôi sao mẹ” – GS Amaury Triaud từ Đại học Birmingham, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.
Lượng nguyên tố nặng dồi dào này có thể là chất xúc tác quá trình hình thành hành tinh đặc biệt.
Chu kỳ quỹ đạo ngắn của TOI-4860 b, kết hợp với các đặc tính của ngôi sao mẹ chẳng hạn như tính kim loại cao của nó đã khiến nó có một đứa con ngoại cỡ hơn những gì các ngôi sao cùng loại có thể làm.
Tuy vậy đó chỉ là giả thuyết, câu trả lời cuối cùng vẫn nằm trong vùng bí ẩn. Nhóm nghiên cứu cho biết họ dự định sử dụng dữ liệu của một siêu kính viễn vọng mặt đất khác là Very Large (VLT) đặt tại sa mạc Atacama – Chile để tìm thêm các cặp đôi tương tự, từ đó tìm ra lời giải thích cụ thể.