Những “vòng băng” bí ẩn làm nổi bật hồ nước sâu nhất thế giới trong những tháng mùa đông và mùa xuân của Siberia.
Mặc dù trông giống như những vòng tròn băng giá, nhưng chúng không phải do hoạt động của người ngoài hành tinh, hay như suy nghĩ trước đây là do bong bóng methane tràn ngập từ đáy hồ.
Hình ảnh một vòng băng ở hồ Baikal.
Thay vào đó, nó xuất hiện một cách kỳ lạ ở dưới lớp băng dày hồ Baikal. Một số trong số đó có đường kính lên đến hơn 6 km và có thể được nhìn thấy từ không gian.
Giải quyết bí ẩn này không phải là một việc dễ dàng. Một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đến từ Pháp, Nga và Mông Cổ đã chọn đi du lịch đến hồ hai năm 2016 và 2017, khoan lỗ trên băng gần các vòng tròn và thả cảm biến xuống nước bên dưới.
Trong những tháng lạnh hơn của Siberia, hồ Baikal – hồ nước ngọt lớn nhất thế giới, tính theo thể tích, đóng băng.
“Băng dày quá, mọi người thường xuyên lái xe qua nó”, nhà nghiên cứu chính Alexei Kouraev, trợ lý giáo sư tại Phòng thí nghiệm nghiên cứu địa vật lý và hải dương học (LEGOS) tại Đại học Liên bang ở Pháp cho biết.
Ngoài lớp băng dày bên ngoài và bên trong là những vòng băng mỏng những “chiếc nhẫn” có thể khiến phương tiện và người cư ngụ gặp nguy hiểm, Kouraev nói.
Các vòng băng được biết đến đã hình thành trên hồ Baikal từ ít nhất năm 1969 và có thể tồn tại ở bất cứ đâu từ vài ngày đến vài tháng, hình ảnh vệ tinh cho thấy. Tuy nhiên, những vòng băng như những chiếc nhẫn này xuất hiện không thể đoán trước, và xuất hiện ở các phần khác nhau của hồ từ năm này sang năm khác. Hơn nữa, chúng có xu hướng xuất hiện vào cuối tháng 4 và có thể mọc lên sớm nhất là vào tháng 1 hoặc muộn nhất là tháng 5.
Cho đến nay các nhà khoa học vẫn không thể tìm ra cách chúng hình thành. Một trong những lý thuyết được nhiều người quan tâm đó là có sự liên quan đến khí methane sủi bọt từ đáy hồ sâu gây ra những vòng băng này. Nhưng Kouraev và các đồng nghiệp của mình nhận thấy rằng một số trong những vòng băng này hình thành trong vùng nước nông hơn của hồ, những khu vực không có khí thải.
Sau khi phân tích dữ liệu từ các cảm biến mà họ đã thả xuống hồ, các nhà khoa học phát hiện ra rằng hồ có các dòng nước ấm chảy theo chiều kim đồng hồ dưới lớp băng của nó. Dòng chảy không mạnh ở trung tâm, điều này có thể giải thích tại sao trung tâm của những vòng băng này vẫn có băng dày. Tuy nhiên, ở rìa lại rất mạnh, điều này giải thích tại sao lớp băng trên đỉnh mỏng hơn.
Các cảm biến tiết lộ rằng nước tại các khu vực này ấm hơn 1 đến 2 độ C so với nước xung quanh. Hơn nữa, các vòng băng có hình dạng giống như thấu kính, một hiện tượng phổ biến ở các đại dương nhưng hiếm gặp ở các hồ.
Theo các cảm biến được giữ dưới nước trong 1,5 tháng cùng một lúc, cũng như hình ảnh vệ tinh hồng ngoại cảm biến nhiệt, có vẻ như các vòng băng hình thành mỗi mùa thu, trước khi hồ đóng băng. Hơn nữa, những cơn gió mạnh thổi trong vùng nước từ vịnh Barguzin gần đó có thể giúp chúng hình thành.
Kouraev lưu ý rằng, cho đến nay những vòng băng này chỉ được tìm thấy ở hồ Baikal, cũng như hồ Hovsgol gần đó ở Mông Cổ và hồ Teletskoye ở Nga.