Kính viễn vọng không gian James Webb vừa phát hiện một hiện tượng ma quái mới ở nơi cách Trái đất 10 tỉ năm ánh sáng.
Thông qua hiệu ứng “thấu kính hấp dẫn” đặc biệt được tạo nên cụm thiên hà MACS J0138.0-2155, các nhà khoa học phát hiện ra một thứ thú vị sẽ hiện ra với nhiều hình ảnh khác nhau trong mắt người Trái đất.
Đó là siêu tân tinh loại Ia mang tên Encore và thiên hà chứa đựng nó mang tên MRG-M0138, nằm cách Trái đất 10 tỉ năm ánh sáng.
Siêu tân tinh Encore bên trong thiên hà MRG-M0138 cạch Trái đất 10 tỉ năm ánh sáng dưới dạng 2 vệt sáng cong, độ dài khác nhau – (Ảnh: NASA/ESA/CSA).
Điều này có nghĩa ánh sáng từ chúng – tức thứ tạo nên hình ảnh chúng ta thấy – cũng mất hàng tỉ năm đi xuyên không – thời gian để đến được chiếc kính viễn vọng bay quanh địa cầu.
Không chỉ thú vị bởi sự cổ xưa, chúng còn đem đến cái nhìn hết sức ma quái nhờ thấu kính hấp dẫn MACS J0138.0-2155.
Thấu kính hấp dẫn có thể hiểu như một chiếc kính lúp vũ trụ, thường là các cụm thiên hà lớn nằm chắn ngang tầm nhìn giữa Trái đất và một vật thể xa hơn, từ đó phóng to các vật thể xa hơn bằng cách bẻ cong không – thời gian, làm biến dạng ánh sáng từ vật thể đó.
Kính lúp vũ trụ luôn là những cụm cấu trúc phức tạp, không đồng đều, nên có thể khiến ánh sáng bị phân tán, đi theo các con đường khác nhau, từ đó các vật thể phía sau nó hiện ra dưới dạng nhiều phiên bản khác nhau.
Thiên hà cổ đại MRG-M0138 hiện ra với tận 5 hình ảnh khác nhau.
Nhưng thú vị nhất là siêu tân tinh Encore – một vụ nổ sao cổ đại – đã hiện ra với 2 hình ảnh khác nhau.
Hình ảnh đầu tiên của nó được chụp bởi Kính viễn vọng không gian Hubble từ năm 2016, được gọi là siêu tân tinh Requiem, hiện ra dưới dạng một lưỡi liềm ánh sáng ma quái.
Tháng 11 vừa qua, hình ảnh từ James Webb cho thấy lưỡi liềm ánh sáng đó có bạn đồng hành mới, được đặt tên là Encore.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi tiến sĩ Justin Pierel từ Viện Khoa học kính viễn vọng không gian và TS Andrew New Man từ Đài quan sát Viện Khoa học Carnegie (Mỹ) xác định Requiem và Encore chỉ là một. Từ đó, họ gọi cả hai bóng ma bằng cái tên chung Encore.
Chưa kể, các tính toán cho thấy một “bóng ma” thứ ba từ Encore sẽ hiện ra trước mắt người Trái đất vào khoảng năm 2035, ở một vùng trời hiện tại đang trống rỗng.
Ánh sáng tạo nên mỗi hình ảnh sẽ đi theo các tuyến đường khác nhau, do đó sẽ đến với người Trái đất với độ trễ khác biệt.
Việc nhân bản này càng độc đáo hơn khi Encore là siêu tân tinh loại Ia, một dạng siêu tân tinh mạnh mẽ, bí ẩn và hiếm gặp.
Các nhà khoa học cũng đang hồi hộp chờ đợi năm 2023, vì hình ảnh thứ ba của Encore, dự kiến sẽ rõ và sắc nét tuyệt vời như hai hình ảnh trước, có thể giúp mang lại một phép đo mới về hằng số Hubble, tức tốc độ giãn nở của vũ trụ.