Ảnh selfie của vệ tinh MP42 cho thấy một lỗ thủng rộng 6 mm trên pin mặt trời, nhấn mạnh tính nghiêm trọng của vấn đề rác vũ trụ.
Nhà sản xuất vệ tinh NanoAvionics tại Lithuania phát hiện lỗ thủng nhỏ trong hình ảnh do camera gắn trên vệ tinh MP42 tự chụp, Space hôm 6/11 đưa tin. Vệ tinh này đã quay quanh Trái đất từ tháng 4/2022. Bức ảnh do MP42 chụp cuối tháng 10, sau đó được NanoAvionics công bố trên mạng xã hội X.
Vệ tinh MP42 của NanoAvionics với lỗ thủng rộng 6 mm ở pin mặt trời bay phía trên Cực Nam. (Ảnh: NanoAvionics).
Công ty chưa rõ lỗ thủng này do một mảnh rác vũ trụ nhỏ hay vi thiên thạch gây ra. Họ cũng không chắc chắn về thời điểm xảy ra va chạm vì camera trên vệ tinh không chụp ảnh tấm pin mặt trời thủng trong 18 tháng qua. Thêm vào đó, lỗ thủng nhỏ không gây ra sự sụt giảm đáng kể trong sản lượng điện của pin mặt trời.
“Dù do vi thiên thạch hay rác vũ trụ gây ra, vụ va chạm vẫn nhấn mạnh sự cần thiết của các hoạt động không gian có trách nhiệm, đồng thời khiến chúng ta phải suy nghĩ về khả năng chống chịu của vệ tinh trước những sự cố như vậy”, NanoAvionics cho biết.
Các phương tiện vũ trụ của NanoAvionics có kích thước nhỏ. Vệ tinh lớn nhất của công ty chính là MP42 nặng 130kg. Những cấu trúc lớn trên quỹ đạo như Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) có nguy cơ va chạm cao hơn.
Nguyên nhân là có rất nhiều mảnh rác vũ trụ nhỏ quay quanh Trái đất. Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) ước tính, 130 triệu mảnh rác vũ trụ kích thước từ 1 mm đến 1 cm đang bay quanh hành tinh xanh. Năm 2016, một mảnh vỡ như vậy đã tạo ra lỗ thủng 40 cm trên pin mặt trời của vệ tinh Sentinel 1A thuộc ESA. Sự cố ảnh hưởng đến khả năng phát điện, nhưng vệ tinh sau đó đã phục hồi.
Những mảnh rác lớn hơn, dù ít hơn, có khả năng phá hủy hoàn toàn một vệ tinh. Theo ESA, hơn 1.100.000 mảnh rác kích thước 1 – 10 cm đang bay quanh Trái đất. Ngoài ra, 40.500 mảnh lớn hơn 10 cm tồn tại trong vùng không gian xung quanh hành tinh. Khoảng 36.800 mảnh trong số này có thể theo dõi được, nghĩa là các nhà điều hành vệ tinh có thể tránh trong trường hợp chúng tới gần.
NanoAvionics đã phóng gần 50 vệ tinh trong thập kỷ qua. Công ty cho biết, họ đã thực hiện vài lần điều chỉnh đường bay để tránh va chạm trong khoảng thời gian này. “Gần đây nhất, vào năm 2024, những người điều hành nhiệm vụ của chúng tôi đã thực hiện một chuỗi ba lần kích hoạt hệ thống đẩy điện của vệ tinh, giảm xác suất va chạm với vật thể khác xuống vài bậc”, NanoAvionics cho biết.
Các chuyên gia nghiên cứu sự bền vững không gian lo ngại về việc rác vũ trụ gia tăng trên quỹ đạo Trái đất. Một vụ va chạm giữa hai vật thể lớn đã ngừng hoạt động có thể tạo ra hàng nghìn mảnh rác không kiểm soát được, tồn tại trên quỹ đạo hàng thập kỷ và đe dọa những phương tiện vũ trụ khác.