Lần đầu tiên 6 vật thể thuộc về vũ trụ cổ đại đã hiện hình trước mắt người Trái đất thông qua ống kính cực nét của James Webb, kính viễn vọng không gian mạnh nhất thế giới.
Đó là 6 thiên hà thuộc về vũ trụ sơ khai, tồn tại vào thời điểm trên dưới 10 tỉ năm trước và có thể đã hoàn toàn bị hủy hoại hay chỉ còn là một “xác khô” trong hiện tại.
Theo Sci-News, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi giáo sư Shardha Jogee từ Trường Đại học Texas ở Austin (Mỹ) đã truy lùng trong kho dữ liệu khổng lồ mà Kính viễn vọng không gian James Webb gửi về và xác định cùng lúc 6 quái vật vũ trụ chưa từng biết đến – những thiên hà rạng rỡ thuộc về thế giới cổ xưa, khi vũ trụ chỉ khoảng 25% tuổi đời hiện tại.
6 quái vật vũ trụ sơ khai – các thiên hà còn nguyên các cấu trúc ban đầu của quá trình tiến hóa – (Ảnh: NASA/ESA/CSA).
Các thiên hà này cách xa Trái đất 8,4 tỉ đến 11 tỉ năm ánh sáng, thuộc nhóm những vật thể xa nhất mà nhân loại từng quan sát được, hiện ra rất rõ và rất sáng trong hình ảnh James Webb, cho thấy nó đã được quan sát vào thời điểm “thanh xuân”.
Khoảng cách 8,4-11 tỉ năm ánh sáng cũng đồng nghĩa ánh sáng mất chừng đó thời gian để đến với Trái đất, vì vậy thứ chúng ta nhìn thấy là hình ảnh “xuyên không” từ quá khứ chứ không phải hình ảnh hiện tại của chúng.
Rất có thể nhiều cái trong số đó đã không còn tồn tại, hoặc hiện nay đã chấm dứt hình thành sao từ lâu và trở thành một “xác khô”, một bóng ma trong suốt và mờ ảo như một số “thiên hà ma quái” già cỗi từng được quan sát ở khoảng không gian gần hơn.
Hình ảnh rõ nét đến nỗi các nhà khoa học tìm thấy cả những “thanh sao” – một dải dài được tạo ra bởi các ngôi sao, trải từ trung tâm thiên hà cho đến đĩa bên ngoài.
“Các thanh sao đóng vai trò trung tâm trong quá trình tiến hóa thiên hà bằng cách phân phối lại khối lượng và động lượng một cách hiệu quả, điều khiển các dòng khí đi vào khu vực vòng tròn hạt nhân của thiên hà thông qua các mô-men xoắn và chấn động hấp dẫn” – giáo sư Jogee giải thích.
Các thanh sao này như một chuyến tàu tốc hành vận chuyển nhiên liệu thô vào trung tâm thiên hà, giúp hình thành các ngôi sao mới với tốc độ nhanh hơn 10 đến 100 lần so với phần còn lại của thiên hà, ngoài ra giúp hình thành và nuôi dưỡng lỗ đen siêu khối ở trung tâm thiên hà.
Các nhà khoa học đã lọc ra 6 quái vật vũ trụ sáng rõ này từ 348 vật thể sơ khai tiềm năng trong kho dữ liệu James Webb. Một số cái đã được kính viễn vọng xưa hơn 30 năm là Hubble tìm thấy, tuy nhiên không thấy được thanh sao do khả năng nhìn của Hubble thấp hơn James Webb rất nhiều.
James Webb là kính viễn vọng được điều hành chính của NASA, được hỗ trợ điều hành bởi hai cơ quan vũ trụ của châu Âu và Canada là ESA và CSA.
Phát hiện được cho là “làm rung chuyển” các kịch bản tiến hóa thiên hà, và cũng gợi ý những gì từng xảy ra hàng tỉ năm trước đối với các thiên hà sống động và to lớn như thiên hà chứa Trái đất Milky Way (Ngân Hà).
Nghiên cứu vừa công bô trên tạp chí khoa học Astrophysical Journal Letters.